Extra
Antioxidanten
Gezondheid is een toestand van welbevinden op fysisch, mentaal en sociaal vlak en is niet enkel gebaseerd op de afwezigheid van ziektes of kwalen.
Gezondheidspreventie, het behoud van een goede gezondheidsstatus en succesvol ouder worden, hebben een gemeenschappelijke punt: de bikkelharde strijd tegen oxidatieve stress.
Oxidatieve stress veroorzaakt een onevenwicht tussen oxidatie (lees: de productie van vrije radicalen) van de lichaamscellen (huid, organen) en ons afweermechanisme door antioxidanten (intern en extern).
Alle levende wezens moeten een onoplosbaar probleem proberen oplossen. Ze hebben nood aan zuurstof om te leven, maar ze moeten zich ook beschermen indien deze toxisch is en dus een stille killer is. Gelukkig heeft de natuur ons een intern antioxidantensysteem gegeven, samengesteld uit een serie van enzymes (zoals SOD, katalases of GPx). Daarnaast hebben we ook het geluk dat we andere antioxidanten kunnen terugvinden in onze voeding.
Wat zeker is, hoe sneller de oxidatie, hoe korter de levensduur. Extreem agressieve partikels onderhouden zich door gebruik van zuurstof.
Vrije radicalen zijn niet altijd schadelijk, ze zijn zelfs onmisbaar in het leven, maar als ze voorkomen in een hoge dosis (wat bijna altijd het geval is), worden ze gevaarlijk en veroorzaken ze oxidatie, -het roest- van ons lichaam. Antioxidanten zullen de schadelijke activiteiten van deze radicalen controleren en reduceren.
De meest courante mechanismes waarbij het meest vrije radicalen ontstaan zijn:
- de ademhaling
- de vertering
- roken
- ontgiften
- ziekte (infectie, ontsteking, allergie)
- chronische of acute stress
- blootstelling aan de zon
- blootstelling aan schadelijke stoffen
- overmatige aanbreng van radicalen via voeding
Desalniettemin, zijn we voor enkele factoren die ons bedreigen niet verantwoordelijk, zoals voor bepaalde schadelijke stoffen uit het milieu. Uiteraard zijn er wel andere factoren (voeding, beweging, alcohol, tabak) die we wel zelf kunnen controleren.
Het is belangrijk niet enkel te overwegen om de dagelijkse voeding aan te rijken, maar ook om gelijktijdig pro-oxiderende voeding (voeding die oxidatie in de hand werkt) te vermijden. Elke blootstelling aan deze voeding, resulteert in oxidatieve stress. Er moet een gevarieerd eetpatroon aangewend worden en de hoeveelheden moeten aangepast worden aan de noden.
Het is goed om agressieve oxidanten te kennen en om het aandeel aan antioxidanten te verhogen. Zich beschermen tegen oxidanten, is uiteraard ook logisch, dus probeer antioxidantrijke voeding te kopen!
De vier belangrijkste types antioxidanten die meestal genuttigd worden:
- vitamine E
- vitamine C
- caroténoïden
- polyfenolen en flavonoïden
Antioxidanten zijn hoofdzakelijk aanwezig in fruit en groenten, vooral in de klassiekers, vaak degene met een felle kleur, zoals wortellen, deze zijn rijk aan caroteen, tomaten aan lucopeen, kiwi's aan vitamine C, druiven aan flavonoïden.
Veel planten worden ook toegevoegd aan de lijst met antioxidanten, meestal gaat het om kruiden, aromaten en fijne kruiden (vooral kurkuma, gember, rozemarijn). Men mag evenzeer een fundamentele regel voor een gezond eetpatroon niet vergeten, namelijk: variëren met de dagelijkse inname!
Het potentieel aan antioxidanten in voeding is voortaan meetbaar. De methode ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) meet de totale hoeveelheid aan gekende antioxidanten per dag en degene die in een voedingsmiddel zitten (vitamine C, E, beta-carroteen enz.) zodoende zijn activiteit te bepalen.
Door echte antioxidantenbommen te nuttigen, bent u zeker dat u uw lichaam pleziert en beschermt in de permanente strijd tegen vrije radicalen.
Er bestaan noch antioxiderede vetten noch oxiderende vetten. Bepaalde vetten gaan echter wel de productie van vrije radicalen op een verschrikkelijke manier versnellen, terwijl anderen reageren als een echt antioxidantenschild (vandaar de interesse om omega-3 supplementen te nemen.).
De huid bestaat uit 3 lagen: de opperhuid, de lederhuid en de onderhuid. Afhankelijk van de ligging, verschillen de diktes in de lagen en de fysiologische functies.
Het zonlicht heeft twee antagonistische functies: ze is gunstig voor het lichaam door enkele functies: calorische functie, anti-rachitis en anti-depressie, maar anderzijds heeft het ook een negatieve invloed door zijn rol bij de veroudering van de huid en het risico op de prevalentie van huidkanker.
Zonnestralen zijn samengesteld uit 95% zichtbaar licht en infrarood en 5% uit ultravioletlicht.
Het zijn de ultraviolette stralen die de belangrijkste veroorzakers zijn van huidveroudering en van huidkanker.
De effecten van infraroodstralen en zichtbare golven zijn weinig bestudeerd, maar er is een sterk vermoeden dat ze ook meewerken aan huidveroudering.
UVB (290-320nm) zijn zeer sterkte stralen, maar dringen amper door in de huid. De ophoping in de huid vertaalt zich door erytheem (kleurverandering van de huid) of een zonneslag. Het is reeds experimenteel aangetoond dat UVB de meest krachtige lichtstralen zijn om huidkanker te induceren bij dieren.
Nutritherapie onderzoekt sinds lang de effecten van de antioxidanten op de optimale gezondheid.
Vitamine C heeft een belangrijke functie bij verkoudheden, vitamine E bij oxididatie van LDL (cholesterol), bij de vorming van thromboses (1e stadium), bij artheriosclerose en bij coronaire hartziektes (bv. infarct).
Vitamine B3 (vitamine PP) speelt een rol bij het verminderen van cholesterol. Vitamine B3 doet de HDL (goede cholesterol) met 40% stijgen en de Lp(a) (risicofactor voor caridovasculaire aandoeningen) dalen en dus daalt het risico op hartschade met 39%.
De resultaten zijn nog spectaculairder als men dit vitamine in verband brengt met een mediterraans dieet (vette vis, antioxidanten, magnesium, enz.)
Spijtig genoeg heeft de lancering van statines de toekomst van vitamine B3 vernield ten voordele van de farmaceutische bedrijven omdat het uiteraard niet mogelijk is om een patent te nemen op vitamine B3 en het mediteraans dieet, gezien deze natuurlijk zijn. En voila, we zijn er...
Zonder er rekening mee te houden, blokkeren statines ook de productie van Q10 in ons lichaam, wat onmisbaar is voor de mitochondieen (zie tekst: mitochondieen).
Ik zeg niet dat je nooit statines met innemen, want uiteraard zijn ze wel nuttig in ernstige gevallen, indien ze niet als cholesterolverminderend midddel worden aangewend, maar als rol hebben om de ontsteking en dus ook oxidatie te verminderen. Bij chronische gevallen, zijn statines dus niet aan de orde. Een evenwichtig en geschikt programma is voordeliger dan dapper medicatie te slikken.
Om te bekrachtigen dat we het met z'n allen moeten nemen, heeft men de normaalwaarden van cholesterol verminderd en de mensen zodanig afgeleid dat de meeste patiënten steeds een te hoge cholesterol hebben. Dit om u te beschermen tegen cardiovasculaire risico's, maar niets is minder waar, indien dat het geval was, zou men jullie meer evenwichtig moeten leren eten.
Daarenboven, in mediterrane landen mag het gehalte aan cholesterol tot 400-450mg gaan, maar ze hebben goede onderverdelingen (HDL, LDL, geoxideerde LDL...), omdat ze begrepen hebben dat voedingssupplementen en een degelijk dieet nog steeds betere resultaten geeft dan de inname van chemische moleculen.
Men zegt dat de LDL-cholesterol de slechte cholesterol is, maar dat is fout. Zijn geoxideerde vorm (geoxideerde LDL is giftig, maar vergeet nooit dat het dankzij de LDL cholesterol is dat we hormonen aanmaken (cortisol, DHEA, oestrogenen, testosteron...). Zeker de geoxideerde cholesterol heeft niets te maken met een al dan niet verhoogd gehalte aan LDL.
Wel, zijn eerstgenoemde hormonen niet essentieel bij functioneren van ons organisme? Als de cholesterol stijgt met de leeftijd, denkt u dan dat dit toeval is? Uiteraard niet, het menselijk lichaam is uitzonderlijk goed gemaakt, het levert meer cholesterol (ter herinnering: basismolecule voor het vormen van hormonen) om tegemoet te komen aan het gebruik per leeftijd. Het lichaam gebruikt het en dus moet het ons meer leveren om het tekort op te heffen.
Beeld u in dat uw gehalte aan DHEA (hormoon van jeugdigheid, van welbevinden) te laag is en men u medicatie geeft om de cholesterol te doen dalen, dan is dit een catastrofe. Daarenboven, indien men u DHEA geeft, laten we ons lichaam sneller werken, dus bent u zeker dat u in vorm bent, maar maakt u ook kans op een burn-out! Denk hier dus goed over na. Het is daarom verstandig om te kijken of uw mitochondriën (plaats waar hormonen geproduceerd worden) in panne staan, dat is logischer. Een bloedtest zal u meer vertellen over het functioneren van uw mitochondriënn (zie artikel: mitochondriën).
Zelfs als het effect van voeding op uw cholesterol slechts 20% is, is het mogelijk om het risico op het ontwikkelen van hartziektes te doen dalen. Herinner u dat ik reeds aangehaald heb dat 95% van de hartaandoeningen kunnen verminderd worden als men de werking van het lichaam goed kent.
De voedings- en functionele arts zal u supplementen aanraden in functie van uw tekorten en tevelen. Het heeft u de mogelijkheid terug naar de basis van de geneeskunde te gaan, te leren genezen, te leren kennen. U voorkomt beter een ziekte, dan ze te genezen in een vergevorderd stadium.
Voedingsstoffen moeten ingenomen worden in synergie (principe van orkest) in functie van de eigen tekorten of tevelen. De voedingsarts richt zich op het bekomen van een zo goed mogelijke gezondheid waarbij de ziekte behandeld wordt in functie van tekorten door het controleren van de noodzakelijke stoffen voor de gezondheid. Deze stoffen moeten normaal gezien van nature in het lichaam aanwezig zijn, maar de oorsprong van het tekort aan deze voedingsstoffen bevindt zich tegenwoordig niet meer op ons bord.
Het doel van dit gezondheidsbilan is het verbeteren van de metabolische storingen door een kwalitatief en aangepaste voedingsstofbijdrage.
In het begin gaan we aanvullen (het nemen van supplementen), maar vervolgens zullen de parameters optimaal zijn en heeft u geleerd om tekorten zelf op te heffen, via evenwichtige en kwaliteitsvoeding. De conclusie: er wordt niet enkel aangevuld om tekorten weg te werken in het bloedresultaat, maar meer omdat het optimaal zou functioneren! En zonder complicaties!
Geen enkel geneesmddel is getest gedurende een lange periode voordat het op de markt is gebracht. Dit is het bewijs dat velen niet zijn teruggeroepen na enkele maanden, zelfs jaren.
Geen enkele studie is volbracht bij ouderen... hoewel deze personen het frequentst medicatie innemen. Het is bewezen dat bij inname van meer dan 5 geneesmiddelen per dag, men de complicaties niet meer kan controleren. Zeker in rusthuizen, is de hoeveelheid van de voorgeschreven medicatie enorm, maar is deze steeds verantwoord? Kunnen we niet simpelweg de tekorten opheffen en de overschotten wegwerken? Bij een functionele arts neemt dit een belangrijke plaats in.
Bent u nog niet overtuigd? Hier enkele voorbeelden:
- zink speelt een rol bij genezing, onvruchtbaarheid bij de man, concentratie, geheugen, immuniteit en kanker.... (er zijn wel zeker 300 functies van zink in ons lichaam!)
- taurine speelt een rol bij het hartritme, hartkwalen, stress...
- tryptofaan speelt een rol bij het regelen van het humeur, angst, driften, voedingsgedrag (boulimie), verslavingen, agressie, zelfmoord, depressie...
- tyrosine speelt een rol bij depressies, het gebrek aan optimisme, beslissingen nemen, het geheugen, de vitaliteit...
- vitamine E speelt een rol bij het verminderen van cardiovasculaire risico's, cataract, parkinson, kanker...
- vitamine D speelt een rol bij osteoporose, het ontwikkelen van kanker, auto-immuunziektes (sclerose en plaques, reumatoïde polyartritis), immuniteit (ORL), gewichtstoename in vetmassa...
- koper speelt een rol bij de aanmaak van de hormonen dopamine en noradrenaline die reageren tegen depressie, stress, enz.
Het teveel aan koper is daarentegen carcinogeen, en zal dus reageren bij de ontwikkeling van de bloedvaten van de tumor (angiogenese).
Wist u trouwens dat het nemen van de anticonceptiepil bij een hormonale substitutiebehandeling bij vrouwen in de menopauze het kopergehalte in het bloed doet stijgen bij de meerderheid? - Selenium speelt een rol bij het ontstaan van kanker, zeker van prostaatkanker. Een tekort en een teveel aan selenium zorgen voor 6 keer zoveel kans op het ontwikkelen van een kanker. Voordat je selenium gaat kopen omdat het in de media gekomen is dat het beschermd tegen kanker, laat je beter eerst uw bloedwaarden controleren, dat is verstandiger!
Heeft u niet gehoord van die Amerikaanse studie over antidepressiva? Deze toont aan dat in 2009, antidepressiva de meest voorgeschreven geneesmiddelen waren, waarbij de meesten reageerden als inhibitor bij de heropname van serotonine(gesynthetiseerd uit tryptofaan).
Men moet weten dat als de patiënt geen serotonine meer produceert, deze geen tryptofaan meer absorbeert of simpelweg een ontsteking heeft (bv. chronische gewrichtspijn, poreuze darm, enz.) Een tekort aan serotonine zorgt voor depressies en slecht slapen. Antidepressiva inhiberen de heropname van serotonine, dus blijft de kleine hoeveelheid serotonine langer in de synaptische spleet (van de hersenen). Dit kan vergeleken worden met vissen in een vijver met 100 vissers en 1 vis!
Wordt er niet beter voordien gereageerd en door de productie van serotonine te verhogen?
Daarenboven, wordt het soms vergeten dat antidepressiva moeten voorgeschreven worden voor een periode van 12 tot 18 maand... Zo'n lange periode onder antidepressiva, terwijl een bepaling van het gehalte aan serotonine (en eventueel ook dopamine) in de urine het antwoord meteen geeft. Ook lang niet alle depressies zijn te wijten aan een tekort aan serotonine!
Dus, als er een tekort is, vullen wij deze aan met behulp van natuurlijke voedingssupplementen en leren we de patiënt welke voeding ondersteunend kan werken. Vergeet daarnaast ook zeker niet de rol van de intestinale flora bij depressies.
Aanvulling met supplementen alleen is niet voldoende, voeding alsook ons voedingsgedrag hebben een meer dan belangrijke rol!
Daartegenover staat dat de kwaliteit van onze voeding alsmaar minder en minder wordt, waardoor supplementen innemen op regelmatige basis aangeraden is. Maar weten we wel wat kwaliteit is?
Laten we het voorbeeld nemen van wortelen: wie wil nu kleine, vervormde wortelen kopen? We verkiezen eerder grote, mooie wortelen van dezelfde lengte, dan de kleine misvormde, die eigenlijk gekweekt zijn zonder pesticiden en die 'gevochten' hebben om te overleven en daardoor vol voedingsstoffen en antioxidanten zitten die onmisbaar zijn voor hun groei (en de onze de mogelijkheid geven). De andere wortelen, die we met z'n allen kopen, zijn inderdaad mooi, maar door de pesticiden, zijn ze niet verplicht om voor hun groei te vechten... Bovenstaande toelichting is van toepassing op alle groenten en fruit.
Uiteraard raad ik biologisch voedsel aan, maar ik ben geen freak!
Bij biologisch voedsel vind je tenminste geen twee identieke courgettes en zijn de pesticiden in een veel lagere dosis aanwezig. Wat denk je ervan om zelf een groententuin aanschaffen?